‘Geheime wereld’

Mathijs Overeem, geboren en getogen in Scherpenzeel, groeide op met het buitengebied als speeltuin. “Als kind fietste ik eindeloos rond. Iedere bocht kon iets nieuws brengen: een vlinder die ik nog niet kende, een ree die stil bleef staan of een vogel die op doorreis was.”

Op zijn achtste kocht hij zijn eerste verrekijker om alles wat vliegt, graaft en zwemt van dichtbij te inspecteren. “Vanaf dat moment wilde ik alles zien, alles weten. Vogels, zoogdieren, sporen in de modder. Het voelde als een geheime wereld die ineens openging.” Die onstilbare nieuwsgierigheid leidde hem uiteindelijk naar zijn droomberoep: ecoloog.

Kaart vol geheimen

Mathijs ziet wat anderen niet zien. Hoort wat anderen niet horen. Zijn vaste route voert langs Groot Wolfswinkel, Breeschoten en het Valleikanaal. Gebieden waar niet alleen dieren leven, maar volgens hem ook verhalen verscholen liggen. “Wie goed kijkt, kan op één ochtend zowel een ijsvogel als een das spotten.”

Over die vogel raakt hij niet uitgepraat: “Felblauw en oranje, een tropische verschijning. Vroeger kreeg ik van mijn opa een kaart met een ijsvogel erop. Fascinerend! Vanaf dat moment was het mijn missie om er zelf één te vinden. Het duurde jaren, maar toen het eindelijk lukte: onvergetelijk!”

Bevlogen door ontmoeting

Naast de ijsvogel heeft ook de sperwer een bijzondere plek in zijn leven. Tijdens een logeerpartij bij zijn opa en oma vloog het dier tegen het raam. Hij mocht de roofvogel daarna voorzichtig vasthouden: “Deze ontmoeting heeft mijn liefde voor vogels verder aangewakkerd.” De herinnering is nog altijd tastbaar: de opgezette sperwer staat prominent in zijn huiskamer.

Andere favoriete dieren? “Reeën, dassen, vossen”, ratelt Mathijs. En ergens op zijn verlanglijst: marterachtigen zoals bunzing en wezel. “Ze leven zo verborgen dat het bijna een sport is om ze te vinden. Met een warmtebeeldkijker heb ik veel mogen zien, maar sommige soorten blijven een mysterie. Dat maakt het alleen maar mooier.”

Natuur als klaslokaal

Mathijs houdt zijn ontdekkingen niet voor zichzelf: hij geeft excursies, leidt trektellingen en schrijft columns. “Ik wil mensen laten zien hoe je sporen herkent, waarom sommige vogels hier wél broeden en andere niet en hoe alles met elkaar samenhangt. Als je dat eenmaal ziet, verandert elke wandeling. Je kijkt nooit meer hetzelfde naar een landschap.”

Balans bewaren

En over dat landschap, de biodiversiteit in Scherpenzeel, is hij realistisch. “Er zijn lichtpuntjes, soorten die terugkomen, maar er zijn ook zorgen. We verliezen landschap aan woningbouw en wegen. Natuurlijk moeten mensen ergens wonen – dat wil ik zelf ook, maar wat je aan bos, flora en fauna kwijtraakt, krijg je niet zomaar terug. Natuur is geen luxe, het is een basisvoorwaarde voor alles wat leeft. Dat moeten we koesteren.”

Sport van het waarnemen

Met 145 vogelsoorten op zijn lokale afvinklijst kent Mathijs het spel van ontdekken en documenteren. “Via waarneming.nl wordt het bijna een sport: opsporen en observeren. Maar het draait niet om de score. Al geeft het vinden van een zeldzame soort wel een kick. Negen van de tien keer zie je niets bijzonders, maar die ene keer… dan vergeet je de tijd en weet je weer waarom je ooit begon.”